Bert Wienen bouwt aan inclusief onderwijs en krachtige opvoeding. Hij is onderzoeker, auteur, ondernemer en spreker. Bert inspireerde onze kwaliteitscoördinatoren en directeuren tijdens de SALTO-tandemdag in maart 2025. Op ons verzoek schreef hij onderstaande column.
Als een leerling opvalt door gedrag of omdat het niet goed gaat, denken we vaak: wat heeft deze leerling nodig? Of iets moderner geformuleerd: wat heeft deze leerling nóg meer nodig?
Maar wat als we het omdraaien? Wat als we denken vanuit het contextuele model van inclusie? Dan stellen we andere richtinggevende vragen:
- Niet als eerste: wat heeft deze leerling nodig? Maar: wie heeft deze leerling nodig?
- Niet als eerste: wat is er met deze leerling aan de hand? Maar: wat vertelt deze leerling ons?
Leerlingen die opvallen zijn dan geen ‘probleemkinderen’, maar boodschappers waarvan we kunnen leren. Ze laten ons iets zien over onze verwachtingen, onze samenwerking, ons pedagogisch klimaat, onze groepsdynamiek en ons onderwijs.
Dat vraagt geen schuldgevoel, maar nieuwsgierigheid: wat kunnen we ontdekken, wat leren we van onze kinderen? Denk aan de kanarie in de kolenmijn. Vroeger namen mijnwerkers een kanarie mee de mijn in. Als de vogel stilviel, was dat een waarschuwing. Zo geven ook leerlingen signalen over de veiligheid van hun leeromgeving.
Dus stel jezelf, naast ‘Wat heeft dit kind nodig?’, ook deze vraag: wat zegt dit kind over ons of over mij? Die vraag maakt het verschil tussen reageren en reflecteren.
En precies dát maakt jou tot pedagoog.
Bert Wienen
